Dar Mükellef Gerçek Kişilerin Vergilendirilmesi Mevzusu

Dar Mükellef Gerçek Kişilerin Vergilendirilmesi Mevzusu

Türkiye’de gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. Gerçek kişiler vergilendirme açısından tam ve dar mükellef olarak iki grup halinde vergilendirme işlemleri yapılmaktadır. Tam mükellefler, Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler. Dar mükellefler ise sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.

Kimler Dar Mükellef Olarak Vergilendirilirler:

1- Türkiye’ de bir takvim yılında toplam altı aydan fazla ikamet etmeyen yabancılar

2- Altı aydan fazla Türkiye’ de ikamet etseler dahi aşağıdaki kişiler dar mükellef olarak dikkate alınacaktır.

            a- Belli ve geçici görev veya iş için Türkiye'ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri ve durumları bunlara benzeyen diğer kimselerle tahsil veya tedavi veya istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler;

b- Tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye'de alıkonulmuş veya kalmış olanlar.

3- Yurtdışında çalışma ve oturma izni olan Türk vatandaşları da vergi uygulamaları bakımından “dar mükellef” olarak kabul edilirler. ( Gurbetçiler)

                Dar Mükellefler Hangi Durumlarda Gelirlerini Yıllık Beyanname İle Bildirmelidirler:

¨Ticari kazanç sahipleri;

¨Gerçek usulde vergilendirilen zirai kazanç sahipleri

¨Tevkifata tabi tutulmamış gayrımenkul sermaye iratları

Elde edenler elde ettikleri gelirleri yıllık beyanname ile bildirmek zorundadırlar.

Dar Mükellefler Hangi Durumlarda Beyanname Vermek Zorunda Değildirler:

Dar mükellefler tevkifata tabi tutulmuş aşağıdaki gelirleri için herhangi bir beyanname vermek zorunda değildirler.

¨Ücretler

¨Serbest Meslek Kazançları

¨Menkul Sermaye iratları

¨Gayrımenkul Sermaye İratları

¨Diğer kazanç ve iratlar

Dar Mükellefler Hangi Durumlarda Münferit Beyanname Vermek Zorundadırlar:

Tanım:  Dar mükellefiyete tabi olan mükelleflerin yıllık beyanname ile bildirmeye mecbur olmadıkları kazanç ve iratlardan tevkif suretiyle vergilendirilmemiş olanlar için vermek zorunda oldukları beyannamedir.

Hangi gelirler için münferit beyanname verilmelidir.

Özet olarak Dar mükellefler tevkifat suretiyle vergilendirmemiş olan Diğer Kazanç ve İratlar için münferit beyanname vermek zorundadırlar.

GVK 103. Maddesi aşağıdaki gibidir.

Dar mükellefiyete tabi mükelleflerden yıllık beyanname vermeye mecbur olmayanlar:

1. Gayrimenkullerin elden çıkarılmasından doğan diğer kazanç ve iratlarını, gayrimenkulün bulunduğu,

2. Menkul malların ve hakların elden çıkarılmasından doğan diğer kazanç ve iratlarını, mal ve hakların Türkiye'de elden çıkarıldığı,

3. Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi karşılığında elde ettikleri diğer kazanç ve iratlarını işletmenin bulunduğu,

4. Arızi olarak ticari işlemlerin yapılmasından veya bu nitelikteki işlemlere tavassuttan elde edilen diğer kazanç ve iratlarla, arızi olarak serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla elde edilen kazançlar ve dar mükellefiyete tabi olanların 45' inci maddede yazılı işleri arızi olarak yapmalarından elde ettikleri diğer kazanç ve iratlar, faaliyetin yapıldığı veya yolcu veya yükün taşıta alındığı,

5. Gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerin terk ettikleri işleriyle ilgili olarak sonradan elde ettikleri diğer kazanç ve iratlar (zarar yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan şüpheli alacakların tahsili dahil), ticari, zirai veya mesleki bir faaliyete hiç girişilmemesi veya ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde ettikleri diğer kazanç ve iratları, vergisi tevkif suretiyle alınmamış menkul sermaye iratlarını ve diğer her türlü kazanç ve irada ilişkin ödemenin Türkiye'de yapıldığı,

6. Diğer hallerde Maliye Bakanlığı'nca belirlenen,

Yerin vergi dairesine münferit beyanname ile bildirmeye mecburdurlar.(*)

Bu kazanç ve iratlardan serbest meslek faaliyetlerine ilişkin olanların beyannamelerinin bu faaliyetlerin sona erdiği (4369 sayılı Kanunun 81/C-9 uncu maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 1.1.1999) bu kazanç dışındaki diğer kazanç ve iratlarla ilgili(**) beyannamelerin ise bu kazanç ve iratların iktisap olunduğu tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesine verilmesi mecburidir.

Geliri telif ve patent haklarının satışından ibaret olan ve tamamı üzerinden tevkif suretiyle gelir vergisi ödemiş bulunan dar mükellefiyete tabi kimselerin bu gelirleri için münferit beyanname vermeleri ihtiyaridir.

1. Mükerrer 80'inci maddenin 1 numaralı bendi ile 82'nci maddenin 3 numaralı bendinde sayılan kazançlarını; gayrimenkulün bulunduğu,

2. Mükerrer 80'inci maddenin 2, 3 ve 4 numaralı bentlerinde sayılan kazançların; mal ve hakların Türkiye'de elden çıkarıldığı,

3. Mükerrer 80'inci maddenin 5 ve 6 numaralı bentlerinde sayılan kazançlarla ticari veya zirai bir işletmenin faaliyetinin durdurulması veya terkedilmesi karşılığında elde ettikleri hasılatları; işletmenin bulunduğu;

4. 82'nci maddenin 1, 4 ve 6 numaralı bentlerinde sayılan kazançlarla serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terkedilmesi karşılığında elde edilen hasılatları ve vergisi tevkif suretiyle alınmamış serbest meslek kazançlarını; faaliyetin ifa edildiği veya yolcu veya yükün taşıta alındığı;

5. 82'nci maddenin 5 numaralı bendinde sayılan kazançlarla ticari, zirai veya mesleki bir faaliyete hiç girişilmemesi veya ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde ettikleri hasılatları ve vergisi tevkif suretiyle alınmamış menkul sermaye iratlarını ödemenin Türkiye'de yapıldığı;

Yerin vergi dairesine münferit beyanname ile bildirmeye mecburdurlar.