Gelir vergisi kanunun 70. Maddesinde yer alan mal ve hakların kiraya verilmesi durumunda elde edilen kazanç anılan kanuna göre gayrimenkul sermaye iradıdır. Bu iratlar çeşitli şekillerde gelir vergisine tabi tutulmaktadır. Ülkemizde sosyal ve ekonomik şartlar düşünüldüğünde yasa koyucu gayri menkullerin mesken olarak kiraya vermesi ve belli şartları taşıması halinde gelire istisna getirerek vergilendirilen kazanç dışına çıkarmıştır. 193 sayılı gelir vergisinin 21. Maddesinde binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 3.300 TL (2015 İçin 3.600 TL)’ lik kısmının vergiden istisna olacağı belirtilmiştir. Yani bir takvim yılı içinde bir konuttan elde edilen kira gelirinin 3.300 TL’ lik kısmı belli şartları taşıması halinde beyan edilmeyecek, kalan kısmı için gelir vergisi söz konusu olacaktır.
Kimler Bu İstisnadan Yararlanamaz:
- İstisna haddi üzerinde hasılat elde edip beyan edilmeyenler veya eksik beyan edenler.
- Ticari, zirai ve serbest meslek kazancını beyanname ile bildirmek zorunda olanlar
- istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan 97.000 TL tutarını aşanlar.
Yukarıda sayılan durumlarda elde edilen kira gelirine istisna uygulanması söz konusu değildir. Burada şu soru aka gelmektedir: Konut kira geliri 3.300 TL’ nin altında olan ancak elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 97.000 TL’ nin üstünde olan bir mükellef konut kira gelirini beyan edecek mi? hayır beyan etmesine gerek yoktur. Çünkü belirtilen sınırı aşıp aşmadığına sadece istisna haddi üzerinde hasılat elde edenler için bakılacaktır.
Örnekler:
Örnek 1: Bayan (B), 2014 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 98.000 TL kira geliri elde etmiştir.
Bayan (B)'nin elde ettiği konut kira geliri (98.000 TL), 2014 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (97.000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için istisna uygulanmayacaktır.
Örnek 2: Bay (C), 2014 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 9.000 TL kira geliri, tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 16.000 TL işyeri kira geliri ve 75.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Elde edilen gelir toplamının (9.000 + 16.000 + 75.000 = 100.000 ) 97.000 TL sınırını aştığı için istisnadan yararlanamayacaktır.
Örnek 3:Devlet Memuru olan Emrullah ile Eren ortak aldıkları konuttan kira geliri olarak 16.000 TL elde etmişlerdir. Emrullah bey vergi konularında çok titiz olduğu için elde ettiği kira gelirini zamanında ve tam olarak beyan etmiştir. Eren bey ise “sonrada veririm vergimi” diyerek gelirini zamanında beyan etmemiştir. istisna ile ilgili durumu değerlendiriniz?
Cevap: İstisna her iki ortağa da ayrı ayrı tanınmıştır. Yani Emrullah beye düşen payın 3.300 TL’ lik kısmı istisna edilecek ve kalan 4.700 TL üzerinden vergi alınacaktır. Aynı şekilde Eren beyde bu istisnadan yararlanma hakkına sahiptir. Ancak Eren bey beyannamesini zamanında vermediği için bu istisnadan yararlanamayacak ve ziyaa uğrattığı vergi kadar vergi ziyaı cezasına muhatap olacaktır.
Örnek 4: Bayan (G), 2014 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 5.000 TL kira geliri, birinci işverenden 20.000 TL, ikinci işverenden ise 15.000 TL ücret geliri ve gayrimenkul satışından kaynaklı 60.000 TL değer artış kazancı elde etmiştir.
Cevap: Her ne kadar 2014 yılı bakımından gayrimenkul satışından elde edilen değer artış kazancının 9.600 TL'si Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik kıyaslamaya esas tutarın tespitinde istisna düşülmeden önceki tutarın tamamı dikkate alınacaktır. Buna göre elde edilen gelir toplamının, (5.000 + 20.000 + 15.000 + 60.000smile ifade simgesi
100.000 TL, 2014 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (97.000 TL) aşması nedeniyle, 5.000 TL'lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder